جستاری در نظریه و روش تحلیل گفتمان فرکلاف

محمدجواد محسنی*

چکیده

امروزه با افزایش انتقادهای نظری از رویکرد اثباتگرایی، بسیاری از دانشمندان علوم اجتماعی و انسانی به جای جمعآوری دادههای کمی و تحلیلهای آماری، بر روشهای کیفی تحقیق تأکید میورزند. یکی از روشهای بسیار رایج پژوهشهای کیفی، تحلیل گفتمان انتقادی است. تحلیل گفتمان انتقاد ی، به لحاظ فلسفی مبتنی بر ساختگرایی است که با تأکید بر عاملیت انسانی، واقعیت را به سازههای انسانی تقلیل میدهد. این نوشتار با اشاره به استلزامات منطقی مبانی سازهگرایانة تحلیل گفتمان انتقادی، به این نتیجه می رسد که این دیدگاه بهلحاظ معرفتشناختی به نسبی گرایی ، سفسطه و ا نک ار شناخت ، نسبیت ارزشی ،خودمتناقض بودن، امتناع صدق و کذب، و امتناع اخلاق منجر میشود.

کلیدواژه ها: گفتمان، تحلیل گفتمان، انتقادی، زبان، قدرت، ایدئولوژی، سازهگرایی.

---

 * دانشجوی دکتری جامعه شناسی مؤسسۀ آموزشی و پژوهشی امام خمینی [e-mail]

مقاله دریافت