پژوهشهای علوم قرآن و حدیث

پژوهشهای علوم قرآن و حدیث

۲ مطلب با کلمه‌ی کلیدی «بینامتنیت» ثبت شده است


بسم الله

یکی از موضوعات پژوهشی قابل توجه علاقمندان به پژوهشهای بین رشته ای علوم قرآن و حدیث، مطالعات #بینامتنیتی قرآن کریم است. #بینامتنیت، التناص یا Intertextulity برای اولین بار در دهه 60 میلادی توسط #ژولیاـکریستوا ( 1941م-   ) مطرح شد و به سرعت مورد توجه ناقدان ادبی و پژوهشگران حوزه های مرتبط با متون قرار گرفت. بر اساس این نظریه هیچ متنی (متن حاضر) مستقل از متون پیشین یا معاصر خود (متون پنهان) نیست و نویسندگان در نگارش، تحت تاثیر مطالعات پیشین خود هستند. این تاثیر پذیری می تواند آگاهانه یا ناخود آگاه باشد. از نمونه های استفاده آگاهانه و آشکار نویسنده استفاده از ترجمه ها، اقتباس و نقل قول ها و از نمونه های استفاده آگاهانه و پنهانی از متنی دیگر سرقت های ادبی است.

 با بررسی هر متنی می توان تاثیرات متون پنهان را در آن کشف و روابط و نوع تاثیر پذیری آن را مشخص کرد. بررسی روابط بینامتنی در درک معنای یک متن نقش بسزایی دارد و ازین جهت بررسی آن در رشته های مطالعاتی که درک مفهوم و معنای یک متن از اهمیت زیادی برخوردار است حائز اهمیت است.

به کمک این دیدگاه می توان متون کهن و معاصر زیادی را مورد بررسی قرار داد. ازجمله بررسی #روابطـبینامتنیت در آثار سعدی، حافظ، مولانا، نهج البلاغه، صحیفه سجادیه و یا هر متن دیگری با قرآن کریم وکتب روایی. برخی نیز به روابط بین متنی قرآن کریم به عنوان متن حاضر، و عهدین و کتب پیشین به عنوان متن پنهان پرداخته اند. این موضوع پژوهشی تا کنون مورد توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه علوم قرآن و حدیث قرار گرفته و ظرفیت پژوهشی بیشتری دارد.

https://eitaa.com/QuranHadithresearches



۰ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۷ تیر ۹۸ ، ۱۳:۳۴
نیره سادات آیت


، زهرا محققیان 1 

محمدرضا ستوده نیا *2 


چکیده: 

امروزه یکی از رویکردهای مهم در پژوهشهای مربوط به علم نشانهشناسی، مطالعات بینامتنی است که یادآور تعامل متون با یکدیگر است. این نوع پژوهشها با کشف و تحلیل نشانههای رابط میان متون، به درک بهتر متن و خوانش نو از آن، کمک میکند. پژوهش حاضر درصدد شناخت و تحلیل چگونگی و میزان تأثیر قرآن کریم بر لفظ و محتوای ادعیه صحیفه امام سجاد)ع(، یکی از میراثهای ارزشمند شیعه، است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی است؛ به همین دلیل پس از ارائه مباحث نظری، عملیات بینامتنی صحیفه با قرآن کریم که متن غایب درنظر گرفته شده، تحلیل و بررسی شده است. یافتههای پژوهش نشان میدهد که این تعامل، بیشــتر بهصورت نفی متوازی و نفی جزئی اســت و در نمونههای اندکی، نفی کلی به کار رفته است. بنابراین پیوندی ناگسستنی میان سخنان امام و قرآن کریم وجود دارد و امام )ع(، عالوه بر الفاظ قرآن کریم، ضمن تعاملی آگاهانه، از محتوای آیات نیز بهرههای فراوان بردهاند. 

واژه های کلیدی :

امام سجاد(ع)، بینامتنی، تناص، صحیفه سجادیه، قرآن، نشانه شناسی


1.دانشجوی دکتری گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران z.mohaghegh89@yahoo.com 

2.دانشیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران bayanelm@yahoo.com  


دریافت مقاله


۱ نظر موافقین ۰ مخالفین ۰ ۱۷ اسفند ۹۷ ، ۰۷:۳۳
نیره سادات آیت