بررسی پدیدار اخلاقی “توبه و استغفار” در نهج البلاغه و چهل حدیث امام خمینی با رویکرد بینامتنی

فاطمه علایی رحمانی 1

فهیمه غلامی نژاد 2

چکیده

توبه و استغفار موضوعی است که در نه جالبلاغه و آثار متأثر از آن بسیار به آنپرداخته شده، از میان آثار متأخر متأثر، کتاب چهل حدیث امام خمینی دیدگاها وبیاناتی را از امام خمینی در موضوع توبه و استغفار در بردارد، که نشانگر این مسأله است که امام خمینی از مفاهیم و ادبیات کلام امام علی  در موضوع مذکور تأثیر به سزایی گرفته است. بینامتنیت از جمله روشهای مطالعاتی جدید م یباشد که به ارتباط و تعامل بین متون م یپردازد؛ بر اساس این نظریه متون و گویندگان آنها متأثر از یکدیگر بوده و آگاهانه و یا ناخودآگاه از آثار پیش از خود یا معاصر با خود بهره جست هاند. این پژوهش بر آن است که بینامتنیت نه جالبلاغه را در چهل حدیث امام خمینی در موضوع توبه و استغفار بررسی نماید، تا بتواند تحلیل نوینی از شیوه اقتباس و نحوه تأیرپذیری این اندیشمند بزرگ معاصر در تألیفاتش ارائه دهد. با تأمل در خوانش دو متن، م یتوان به اثبات سیطره و تأثیر فراوان کلام امام علی  بر عارفان و نکته سنجانی همچون امام خمینی دست یافت.با تحلیل و بررسی روند بینامتنیت دو متن، بیشترین فراوانی به روابط بینامتنی مضمونی و از نوع نفی متوازی و سپس به روابط بینامتنی لفظی از نوع نفی جزئی تعلق پیدا م یکند.

واژگان کلیدی: نهج البلاغه، امام علی ، چهل حدیث، امام خمینی(ره)، بینا متنیت، توبه و استغفار.

---

1. استادیار و عضو هئیت علمی گروه علوم قرآن وحدیث دانشکده الهیات دانشگاه الزهراء(س)، تهران.

([e-mail])

2. کارشناس ارشد علوم قرآن وحدیث دانشکده الهیات دانشگاه الزهراء)س (، تهران.)نویسنده مسئول([e-mail])

دریافت مقاله